Fizik Mühendisleri Odası, Kimya Mühendisleri Odası ve Maden Mühendisleri Odası ortak bir yazılı açıklama yaparak, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) ve Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü’nün (NATEN) kapatılarak, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) adı altında birleştirilmesine sert tepki gösterdi.
FARKLI ALANLAR
Açıklamada üç kurumun farklı araştırma alanları olduğunun altı çizilerek şunlar kaydedildi:
* Birbirleriyle ilgili uygulama alanları bakımından, mevcut kurumların kapatılarak faaliyetlerinin enstitüler halinde aynı çatı altında toplanması ve ilgili konularda yeni enstitülerin oluşturulması makul bir durummuş gibi görülebilir; ancak nükleer, nadir toprak elementleri ve bora dayalı faaliyet alanlarının birbirlerinden farklı araştırma alanları, araştırma çıktılarının değerlendirileceği farklı sektörler de bulunmaktadır.
* Faaliyet alanlarını bir araya toplamak avantaj gibi gözükmesine rağmen, bazı alanlar ön plana çıkarken, diğer alanların ihmal edilmesine neden olabilecektir.
TAEK
Kararname ile 64 yıllık köklü bir kamu kurumu olan TAEK’in kapatılmasının basit bir, kurumun görevini sonlandırmak olarak görülmemesi, yıllara dayanan uzmanlığın, kamusal birikimin ve deneyimin ve kurumsal hafızanın yok edilmesi olarak anlaşılması gerektiğinin savunulduğu açıklama şöyle devam etti:
* Ülkemizde, nükleer teknoloji barışçıl amaçlarla, yürütülen projeler ve iş birlikleriyle; sanayide, sağlıkta, tarımda, hayvancılıkta kullanılmaktadır. Bu kapsamda, yapılacak araştırmaların bir kurum olarak değil, bir enstitü olarak devam edilmesi doğru bir uygulama şekli değildir.
* Ayrıca, Uluslararası Atom Enerji Ajansı’nın kurucu üyesi olan Ülkemizde, bu alandaki çalışmaları doğrudan yürüten TAEK’in kapatılarak konuyla direkt ilgisi olmayan kuruluşların faaliyet alanları ile birleştirilip, aynı çatı altına toplanması kabul edilebilir değildir.
BOREN
Açıklamada 2003 yılında kurulan BOREN için Maden Mühendisleri Odası’nın geçmiş yıllardaki uyarılarına atıf yapılarak “Bugün gelinen noktada ise yapılan tüm uyarıların ne yazık ki gerçekleştiği görülmektedir. Kamusal bilinçle hareket eden, kamu sorumluluğu taşıyan Odalarımızın uyarı ve söylemlerine itibar edilmemiş, ülkemizin 17 yılı heba edilmiştir” denildi. Odalar BOREN için şunları ifade etti:
* Ülkemizde bilimsel araştırmaya verilen önem ve ayrılan kaynak göz önüne alındığında, kuruluş ve yapılanma aşamalarından sonra bugüne kadar geçen 18 yıllık süreç içerisinde belli bir konuma gelmiş olan BOREN’in son Kararname ile üç araştırma kurumunu aynı çatı altında toplayan, bütçesi kısıtlı, organizasyon yapısı yeniden teşkil edilecek olan bir kurumsal yapı içinde yer almasının ne gibi bir yarar sağlayacağını anlamak zordur.
* Bu uygulamanın olası sonucu, enstitünün zaten kısıtlı olan işlevinin daha da zayıflatılması gereksiz yeni kadrolar yaratılması, mevcut bilgi birikiminden yararlanma imkanlarının daha da azaltılması olacaktır.
NATEN
15 Temmuz 2018 tarihinde kurulan NATEN için, kurumlarda sıklıkla yapılan değişikliklerin süreklilik ve öngörülebilirlik koşullarına zarar vereceğinin kaydedildiği açıklamada “NATEN’i neden kurdunuz, neden kapatıyorsunuz? İki yılını bile tamamlamamış, yani henüz kuruluş aşamasında bulunan NATEN’i kapatarak neyi amaçlamaktasınız? Kuruluş sürecini bile tamamlamamış bir kurumu kapatacaksanız, niye kurdunuz? Bir kurumun faaliyetlerini değerlendirmek için iki yıl yeterli bir süre midir?” diye soruldu.
PLANSIZ VE HEDEFSİZ
Üç odanın ortak açıklamasında kararname için “Ülkemizde kamu örgütlenmesinin plansız ve hedefsiz bir biçimde yapılandığını, Ülkenin günü birlik politikalar ve kararlarla yönetildiğini bir kez daha göstermiştir. Alınan yanlış kararlar ile köklü kurumlar, asırlık birikimler ve deneyimler yok edilmiş, kamu kuruluşları kamusal hizmet anlayışından uzaklaştırılarak ihaleci birimler haline getirilmiştir” ifadelerine yer verildi.
KAYIRMA İLE TORPİL
Kararnamede TENMAK’ın görevlerinin belirtildiği bölümlerde “yapar veya yaptırır” ifadelerinin yazdığının vurgulandığı açıklama şöyle devam etti:
* Deneyim ve birikimi yok edilen kurumların bu görevleri kendilerinin yapması olası olmadığına göre, bu görevler tercih edilen özel şirketlere yaptırılarak kaynak aktarılacaktır.
* Bilimin ve tekniğin rehberliğinde yürütülmesi gereken işlerde hurafelerden medet uman anlayışlar, hiçbir plan ve hedef gözetmeksizin kurumları kapatmakta, deneme yanılma yoluyla yeni kurumlar açmaktadır.
* Kayırma ve torpil aracılığıyla liyakatsiz atamalar yapmaktadır. Bir ülkenin böylesi yöntemler ile bırakınız kalkınmayı, ayakta durması bile mümkün değildir.
İKTİDARA ÇAĞRI
Ülkenin kıt kaynaklarının “ben yaptım oldu” anlayışına heba edilemeyeceğinin belirtildiği açıklama şöyle sona erdi:
* Toplumun gereksinimleri çerçevesinde, doğru hedefleri belirleyerek bu hedeflere ulaşmak için gereken planlı çalışmalar yürütülmeden başarıya ulaşma şansı yoktur.
* İktidarı, kamu yönetiminin evrensel ilkelerine uymaya, başta TMMOB ve uzman Odaları olmak üzere ilgili uzmanlık örgütlerinin görüşlerini dikkate almaya, bilim ve tekniğin rehberliğinden yararlanarak, her konuda toplumsal mutabakatı sağlamaya, özetle yönetsel sorumluluğunu yerine getirmeye çağırıyoruz.
NE OLMUŞTU?
28 Mart günü Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü ve Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü kapatıldı. Bu kuruluşların yerine Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) kuruldu.
News
